Oranjetipjes

16 april 2011, door Violet Middelman

Op zaterdag 16 april jl. had de Vlinderwerkgroep IVN Eemland de eerste inventarisatie bij het Soesterveen. Van Natuurmonumenten hebben we een vergunning gekregen om af en toe te inventariseren in dit voor publiek gesloten natuurgebiedje. Het was er nog stilletjes maar toch was er wel het een en ander te zien. Bijvoorbeeld een klein rupsje van de Donsvlinder of een langs vliegende Kleine vos (?).

In het water lag een vlinder te spartelen voor zijn leven. Vlinders kunnen goed vliegen, maar zwemmen… We zochten een lange tak en hielpen het vlindertje uit het water. Het bleek een klein nachtuiltje, een Kleine voorjaarsuil, te zijn. Door met zijn vleugeltjes te trillen probeerde hij weer droog te worden.

Kleine voorjaarsuil - foto: Violet Middelman

Na dit bezoek aan het Soesterveen gingen we naar een weilandje langs de Turfweg. Wederom met een vergunning van Natuurmonumenten want ook hier mag je officieel niet van de paden. Het weiland stond vol met Paarden- en Pinksterbloemen.

Er vlogen niet alleen veel Geaderde witjes rond, maar ook Oranjetipjes! De mannetjes met hun fel oranje gekleurde vleugeltipjes vielen goed op. Onrustig vlogen ze over de bloemen en een enkele keer gingen ze kort zitten om wat nectar tot zich te nemen. Het bleek sinecure om een exemplaar op de foto te krijgen! Als er een exemplaar op een bloem ging zitten was deze al weer gevlogen voordat je in de buurt was, laat staan dat je kon scherp stellen en afdrukken. Uiteindelijk zag Remco een Oranjetipje stil zitten: we gingen er op af om te proberen haar op de foto te krijgen. De vlinder was een enorm gewillig fotomodel en bleef keurig poseren. Toch nog gelukt om hen te fotograferen! Na heel zachtjes aaien aan de vleugelranden spreidde de vlinder de vleugels. Zo konden we goed zien dat het een vrouwtje betrof: ze had geen oranje vleugeltipjes.

Oranjetipje (vrouwtje) - foto Gertjan Hooijer

Het weer was niet erg gunstig voor vlinders: redelijk bewolkt en weinig zon. Omdat er desondanks toch zoveel Oranjetipjes rond vlogen besloten we zondag (mooi weer!) terug te komen.

Aan het eind van de zondagochtend doken we het weiland weer in. Overal fladderden vlinders, voornamelijk Citroenvlinders, Klein geaderde witjes en Oranjetipjes, alsook Bonte zandoogjes en Boomblauwtje. Samen met de gele Paardenbloemen en de zacht lila Pinksterbloemen zag het er prachtig uit. Ook Kleine vos en Gehakkelde aurelia waren van de partij.

Net als de dag ervoor vlogen de Oranjetipjes rusteloos rond. Weer leek het een onmogelijke opgave om hen op de foto te krijgen. We liepen al een flinke tijd rond en achter de Oranjetipjes aan toen er een mannetje en een vrouwtje om elkaar heen vlogen. Ze landden samen op een miezerige Pinksterbloem (er stonden overal veel mooiere Pinksterbloemen) en begonnen direct aan de paring. De drie mannen die ík bij me had (ja ja, ik had een harem!) doken er direct op af, wat leuke plaatjes opleverde. Zowel van het parende stelletje als van de mannen die in de distels lagen.

Mannen aan het fotograferen - foto: Violet Middelman

De vlinders namen alle tijd voor de paring, het was absoluut geen vluggertje. Er werden veel foto’s geschoten terwijl het stelletje zich door niets en niemand liet storen en ongestoord het ‘liefdesspel’ voortzetten. Zo onrustig als ze zijn, zo relaxed zijn ze tijdens de paring. Opeens zag ik een kleinere vlinder vliegen, met oranje vleugels. Oranje berkenspanner?! Ja hoor, een Oranje berkenspanner, een niet zeer algemene soort. Geweldig dat die hier ook vliegt. Terwijl ik een foto maakte stopte er een auto. Een man stapte uit en vroeg hoever we het weiland in gingen. De man bleek meneer Van Gaalen te zijn, werkzaam voor Natuurmonumenten en voormalig boswachter van de Gemeente Soest. Zijn bijrijder was een politieagent. Ik antwoordde dat we een vergunning hadden. Die wilde hij wel even zien! Gelukkig had ik alles bij me en was er geen probleem. Mijn metgezellen lieten nog een paar foto’s zien van de parende Oranjetipjes en de mannen stapten weer in hun auto. De paring duurde ruim een half uur (!) en toen het klaar was ging het mannetje direct naar de pinksterbloemen om nectar te drinken om krachten op te doen.

Parende Oranjetipjes - foto: Peter van der Wijst

Het feest van de Oranjetipjes was nog niet afgelopen! Nu zagen we een vrouwtje dat een mannetje had aangetrokken. Ze hield haar achterlijfje fier en gewillig omhoog, zeer bereid tot paren! Voor het mannetje was het duidelijk de eerste keer, hij snapte niet helemaal wat hij moest doen. Hij vloog telkens om haar en over haar heen, ging er naast of er half boven op zitten, maar paren, ho maar. Een tweede mannetje kwam erbij. Samen vochten ze om het vrouwtje. En het vrouwtje zat maar klaar met haar achterwerk omhoog, “wie biedt?!“. Het was een prachtig schouwspel wat we niet snel zullen vergeten.

Oranjetipjes, één vrouwtje en twee mannen - foto: Peter van der Wijst

Zie voor meer foto's:

Peter v/d Wijst

Remco Vos en Violet Middelman