2021-12-31 Paltz, een jaartje in nachtvlindervlucht

Paltz 2021, een jaartje in nachtvlindervlucht

31 december 2021, door Violet Middelman & Remco Vos

De Paltz mocht ook in 2021 op verschillende inventarisaties van ons rekenen. Zowel de nachtvlinderinventarisaties in het donker op het terrein als het speuren overdag naar dagvlinders, dagactieve nachtvlinders, rupsen en bladmijnen. Lekker divers dus. Op 9 juli en 13 augustus hebben we de nachtvlinders ’s avonds / ‘s nachts geïnventariseerd.

Wie dacht dat pinguïns alleen op het zuidelijk halfrond voorkomen heeft nog nooit van dit nachtvlindertje gehoord of deze überhaupt gezien. Er is namelijk ook een bladrollertje genaamd het Pinguintje. Deze ontleedt zijn naam aan de kleuren van het imago, deze is ook zwart wit gekleurd, net als pinguïns. De rupsen hebben een voorkeur voor boswilg en andere wilgen, maar ook op populieren. Dit is geen algemene soort in de provincie Utrecht en dit was voor ons de eerste keer dat we deze in Soest en dus ook in dit gebied gezien hebben. Op 9 juli kwamen er 4 exemplaren op het laken en de dag erna in een ander gebied zagen we er ook eentje.

Pinguintje - Hedya salicella (Foto Remco Vos)

Een ander vlindertje wat, door de donkere kleur van het imago, vernoemd is naar een vogel is de Ravenbladroller. De rupsen, die vooral in mei en juni te vinden zijn, lijken een voorkeur te hebben voor lariks, maar ook berk en esdoorn worden als waardplant genoemd. Dit is een soort die niet vaak in de provincie Utrecht gezien wordt.

Ravenbladroller - Ptycholomoides aeriferana (Foto Remco Vos)

Maar de klapper van deze avond was toch wel een prachtig exemplaar van de Kersenspinner. Op een gegeven moment kwam er een forse oranjevlinder heel kort op het laken zitten, gelukkig konden we allebei hem zien en herkenden hem meteen. Helaas bleef hij op dat moment niet lang genoeg zitten en bleef wat boven het laken heen en weer vliegen, maar even later ging hij toch rustig op het laken zitten. Wat geweldig weer een exemplaar van deze bijzondere soort tegen te komen. Sinds 2015 wordt deze soort elk jaar wel in de omgeving van Soest en Hilversum gevonden, dit was voor ons de derde keer en steeds op een andere locatie. Eens zien waar deze soort de volgende keer weer opduikt.

Kersenspinner - Odonestis pruni (Foto Remco Vos)

Op 13 augustus stonden we ook met lichtopstelling op de Paltz, en zagen we wederom leuke soorten, zoals de Gele snuituil (Paracolax tristalis), Splintervlekbladroller (Dichelia histrionana), Schijnnonvlinder (Panthea coenobita). De Donkere grasuil is een niet zo algemene soort die lokaal in de duinen en op de zandgronden in het binnenland voorkomt. Op enkele andere locaties hadden we deze soort al eerder, maar nog niet eerder op de Paltz. De rupsen leven, van maart tot in juli, voornamelijk op diverse soorten harde grassen, waaronder kweek, borstelgras en bochtige smele.

Donkere grasuil - Tholera cespitis (Foto Remco Vos)

Een andere mooie soort die we deze avond zagen was de Gevlamde uil. Deze soort hebben we hier al meerdere malen gezien, het is goed om te zien dat deze soort zich er dus weet te handhaven. De rupsen voeden zich met Sint-janskruid en hokjespeul en zijn te vinden van juni tot september.

Gevlamde uil - Actinotia polyodon (Foto Remco Vos)

In 2021 hebben we op De Paltz 232 soorten nachtvlinders gezien, bijna 20 meer dan in 2020.

Het aantal soorten dat we op licht gezien hebben in 2020 en 2021 ontloopt elkaar niet veel. In 2020 zagen we er 155 en in 2021 waren dit 152 soorten. Maar gezamenlijk over deze twee jaren zagen we 231 soorten. Veel soorten die we in 2020 gezien hebben, zagen we nu niet en andersom. Dit kan mogelijk komen doordat we op andere momenten in het jaar met de lichtopstelling hebben gestaan. Sommige soorten nachtvlinders hebben maar een vrij korte vliegtijd, waardoor we nu andere soorten gezien hebben dan afgelopen jaar. Het moment waarop je met lichtopstelling in een gebied staat kan dus van invloed zijn op de soorten die je ziet. Aan de ene kant wil je de bevestiging hebben dat een soort er zit door deze meerdere jaren aan te treffen. Aan de andere kant wil je zoveel als mogelijk soorten voor een gebied vinden. Het is dus keuzes maken op welke moment we in een gebied willen gaan staan.

Dat we in 2021 overall meer soorten gezien hebben zal waarschijnlijk komen doordat we vaker overdags in het gebied zijn geweest en hierdoor we dus op die wijze meer soorten hebben gevonden. Het overdag zoeken naar imago’s, mijnen, rupsen en zakjes/kokertjes kan oko veel soorten opleveren.

We danken Utrechts Landschap voor het verstrekken van de vergunning zodat we deze inventarisaties op de Paltz konden doen.

Sigaarzakdrager - Taleporia tubulosa (Foto Remco Vos)

Als afsluiting nog even een weetje: Op de Paltz staan veel beukenbomen en een heel algemene soort die daarop te vinden is, is de Sigaarzakdrager. De zakjes zitten soms massaal op de stammen. Zo ook op 14 mei, op veel stammen zaten soms wel meer dan 10 zakjes. De rupsjes leven van augustus tot mei en ze hebben meerdere soorten algen en plantaardige materialen op het menu staan. De imago’s vliegen van half mei tot half juli.

Geraadpleegde bronnen o.a.