Dashorsterpad bij Woudenberg

10 februari 2018, door Violet Middelman

Ook al kun je reeds in februari vlinders zien, het is nog te weinig om een daginventarisatie te doen in de gebieden waar we inventariseren. Maar het is natuurlijk wel lekker om naar buiten te gaan!

Daarom gingen we vandaag met Jeannette het Dashorsterpad bij Woudenberg lopen, zo’n 12,5 km lang. Tot en met 2010 liepen Remco en ik veel wandelpaden door Nederland, maar door onze interesse in vlinders kwam hier een eind aan (omdat we steeds meer beestjes gingen zien was een wandeling van 25/30 km op een dag niet meer haalbaar door ons lage wandeltempo). We missen het lopen door NL nog steeds, dus waarom zouden we niet weer eens op pad gaan?

‘Zandzakken’ bij de opgang van de Grebbelinie (Foto; Remco Vos)

Om 8:45 uur werden we opgehaald en reden we naar Woudenberg. De temperatuur lag iets boven 0 graden, maar door het ontbreken van de wind was het heerlijk wandelweer. Vooruit, we misten een zonnetje, maar je kan niet alles hebben hè?! We liepen naar het Valleikanaal om daar met de route te beginnen. We hoopten op een IJsvogel maar die liet zich helaas niet zien of horen. Maar ach, Wilde eenden, Kuifeenden en een Blauwe reiger op jacht waren ook leuk om te zien. Even later sloegen we af naar rechts, het Valleikanaal achter ons latend en het open weiland-landschap inlopend.

Wandelpad langs weilanden (Foto Violet Middelman)

De route leidde ons over afwisselend onverharde en verharde paden, door weilanden en door bos.

Met onze getrainde ogen zagen Remco en ik op verschillende bomen nachtvlinders zitten. Een nieuwe wereld voor onze mede-wandelaar Jeannette. Remco zag de eerste nachtvlinder, een Kleine voorjaarsspanner (Agriopis leucophaearia).

Kleine voorjaarsspanner - Agriopis leucophaearia (Foto Remco Vos)

Een stukje verder dacht ik een natuurlijke afwijking aan de bast van een beuk te zien, toch maar even checken. Wow, een paring van de nachtvlinder Perentak! (Phigalia pilosaria)

Dat hadden we nog niet eerder gezien, gaaf! De vrouwtjes van deze nachtvlindersoort zijn vleugelloos; ze komen uit hun cocon op de grond en kruipen omhoog op een boomstam. Daar gaan de dames feromonen uitstoten, geurstoffen waar de mannetjes op af komen. Het leven van een vlinder begint als eitje, wordt rups en gaat verpoppen tot imago, de volwassen vlinder. Het enige doel van de volwassen vlinder is voortplanting.

copula Perentak - Phigalia pilosaria (Foto's Violet Middelman / Remco Vos)

Soms helpt het als je weet op welke plant je gericht kan zoeken in een bepaalde tijd van het jaar. Zo rond het einde van de winter/het begin van het voorjaar is de Lariks een leuke soort om te bekijken. Hier komt namelijk een kokermot op voor, de Larikskokermot (Coleophora laricella). En zowaar zagen we kokertjes van de micronachtvlinder. Terwijl we de takjes afspeurden naar de kokertjes kwam er een blij hondje op ons afgelopen. Er achteraan kwam het baasje, het levensplezier straalde van de man af… Niet… Er kon geen groet vanaf, zelfs geen gereformeerde groet. Jammer, hij zou beter een voorbeeld kunnen nemen aan het vrolijke karakter van zijn hond.

Larikskokermot - Coleophora laricella (Foto Remco Vos)

Tijdens het lopen scannen we vrijwel altijd de omgeving. Zien we afwijkende vormen op boomstammen en planten? Vandaag zagen we aardig wat nachtvlinders zitten, maar ook andere zaken. De camouflage die sommige soorten bezigen is geweldig! Neem nu de Plakker (Lymantria dispar), een macronachtvlinder. Het vrouwtje legt haar eitjes in een groepje op bv een boomstam. Maar omdat die eitjes er dan wel heel kaal en opvallend bijliggen trekt ‘moeders’ haar eigen haartjes uit haar lijfje om daarmee de eitjes te bedekken. We zagen meerdere eipakketten op de boomstammen, waarvan er eentje prachtig verstopt was in een beschadiging in de boombast van een boom.

Plakker - Lymantria dispar eipakket (Foto Remco Vos)

Nog steeds wisselden verharde en onverharde paden elkaar lekker af. Op een verhard gedeelte, maar wel autoluw, zagen we een soort van raat aan een boomstam hangen. Wespen, hoornaars? Hmmm, nee, er hingen een soort van vervellingshuidjes onder. Het was een oud nest van de Eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea). Deze soort nachtvlinder leeft als rups in familienesten, meestal op eiken. De haren van de rupsen kunnen flinke allergische reacties opwekken en kunnen tot 10 jaar actief blijven. Niet veel mensen hebben last van de haren, maar als je allergisch bent, dan kan het heel vervelende blaren veroorzaken. Dit geldt ook voor vee als paarden en koeien. Vooral om die reden wordt de Eikenprocessierups bestreden.

Eikenprocessierups - Thaumetopoea processionea (Foto Remco Vos)

We kwamen alweer aan het eind van de rondwandeling. Het laatste deel van de route liep over een stukje van de Grebbelinie, een mooie verhoogde kade in het landschap. We kwamen weer uit bij het Valleikanaal, wederom in de hoop op een IJsvogel. Ook nu liet deze prachtige vogel zich niet zien of horen, maar we zagen wel een mannetje Carolina-eend in vol ornaat, relaxed dobberend tussen wat gewone eenden.

Carolina-eend - Aix sponsa (Foto Remco Vos)

Het begon te spetteren. Maar, het eind van de wandeling was nabij, goed getimed dus.

We reden naar Scherpenzeel om bij restaurant Prinsheerlijk even lekker te gaan lunchen.

Wat een heerlijke en gezellige dag, dat moeten we vaker doen! Enige probleem is beschikbare tijd… Maar eens kijken welk compromis we kunnen maken.

Zie voor meer foto’s:

https://photos.app.goo.gl/gz6u632foqge8jCR2

Bunker op de dijk van de Grebbelinie (Foto Violet Middelman)