Nachtvlinders langs de Moezel: Waar is het feestje? Daar is het feestje! (Deel 1)

2 september 2018, door Violet Middelman & Remco Vos

Vakantie, 2 weken in de Eifel nabij de Moezel. Met een vergunning om dag- en nachtvlinders te vangen en lokken. En nog mooi nazomerweer ook! We waren enorm benieuwd naar welke soorten nachtvlinders we zouden gaan zien. Lees verder om te weten of we wel of geen feestje hadden!

Moezel (foto Violet Middelman

Op zaterdag 1 september kwamen we aan bij ons vakantiehuisje in de buurt van Kaifenheim, Eifel (Duitsland). Voor zondagavond hadden we een afspraak met een nachtvlinderaar (Armin Dahl) uit Duitsland. Voor deze locatie had hij een vergunning om nachtvlinders te lokken. Die vergunningen zijn in Duitsland heel belangrijk want als je zonder vergunning wordt betrapt kan dat een duur grapje worden. Maar goed, we werden mee genomen naar een prachtig uitzicht-punt boven de Moezel, daar gingen we nachtvlinders lokken, wow, wat een geweldige plek!

Laken met feestje/dorpje (Foto Violet Middelman)

Maar voordat we de lakens gingen opzetten speurden we eerst de struiken nog even af op zoek naar mijnen. Armin had op Accacia/Robinia al een mijn van het Acaciawolkje - Parectopa robiniella gevonden, een soort in opkomst. Na even speuren zagen we al snel meer mijnen van deze soort.

Acaciawolkje - Parectopa robiniella (Foto Remco Vos)

Even later kwam er een 2^e Duitse nachtvlinderaar, Daniël Müller. We kletsten nog over e.e.a. en toen de schemering viel besloten we onze lakens op te zetten.

We werden omringd door het luide getjirp van spinkhanen en zagen naarmate het donkerder werd de verlichting in de dorpjes langs de Moezel aan gaan. Wat een prachtige start van deze vakantie!

Om ongeveer kwart over acht gingen de lampen aan en al snel kwamen de eerste vlinders erop af.

Een soort die een grote opmars maakt in Nederland en ook hier in Duitsland is het Vaal kokerbeertje - Eilema caniola.

Vaal kokerbeertje - Eilema caniola (Foto Remco Vos)

Aan de overkant van de Moezel was waarschijnlijk een Weinfest aan de gang en gaf de hoempa-pa muziek een bijzondere sfeer mee aan het nachtvlinderen. De vlinders hadden er geen last van en bleven lekker naar het laken komen, ook voor hun was het een feestje. Waarschijnlijk zijn ze eraan gewend aangezien er in deze periode bijna dagelijks zo’n feestje is in de dorpen langs de Moezel. Enkele soorten nachtvlinders zijn typisch voor de omgeving langs de grote rivieren, zoals de Moezel en Rijn. Wij zagen exemplaren van Auchmis detersa en Charissa glaucinaria, beide soorten hebben geen Nederlandse naam.

(Foto's Remco Vos)

Een soort die als habitat rotsachtige hellingen heeft is Epilecta linogrisea. De waardplanten zijn verschillende soorten kruiden, grassen en jonge boompjes. Dat alles is aanwezig in deze omgeving en ook deze kwam op het licht af. Wat een mooi gekleurde uil.

Epilecta linogrisea (Foto Remco Vos)

Ook een typische soort voor de heuvels van de Moezel (en de Rijn) is de Gevlekte stipspanner - Idaea contiguaria. Een soort die weinig gezien wordt en de verspreiding hoofdzakelijk langs deze rivieren heeft. Als waardplant wordt genoemd wit vetkruid - Sedum album, maar dit zal waarschijnlijk niet de enige waardplant zijn.

Bruine heispanner -Selidosema brunnearia (man en vrouw) (Foto Remco Vos)

Naast de lichtopstellingen hadden we ook enkele bomen bespoten met ons wijn/suiker mengsel, hier kwamen aardig wat soorten vlinders op af, zoals o.a. Karmozijnrood weeskind - Catocala sponsa, Bruine heispanner - Selidosema brunnearia en Essengouduil - Atethmia centrago. Een bepaalde soort hadden wij in eerste instantie weggezet als een Bosbesuil - Conistra vaccini. Na verloop van tijd kwam er van Armin een opmerking op onze ingevoerde waarneming, het ging om een heel andere soort. De Roodbruine herfstuil - Agrochola nitida, een soort die daar nog niet veel gezien is en Armin nog niet gezien heeft en deze die avond dus helaas gemist had…

Zoals hij zelf daarna aangaf een mooie gelegenheid voor hem om er nog eens naar terug te gaan op het moment dat deze soort vliegt.

Roodbruine herfstuil - Agrochola nitida (Foto Remco Vos)

Op de wijntouwen die Armin opgehangen had kwamen ook de nodige vlinders snoepen van de lekkernij. Hier zat o.a. een Boksbaardvlinder - Amphipyra tragopoginis en een Grote boomspanner - Triphosa dubitata. Die laatste is in Nederland een zeldzame soort die af en toe gezien wordt. Helaas maar 1 foto vanaf de zijkant daarna vloog deze weg.

Grote boomspanner - Triphosa dubitata (Foto Remco Vos)

Armin had zijn licht opstellingen iets verderop gezet in stukje met wat meer bomen en struiken, ook daar kwamen leuke exemplaren op af. Zoals de Zwartgevlekte herfstuil - Agrochola litura, Essengouduil - Atethmia centrago en Panterspitskopmot - Ypsolopha sequella. Maar de prachtig gekleurde Prachtmot - Oncocera semirubella geeft toch altijd wel een feestelijk tintje aan een avond.

Prachtmot - Oncocera semirubella (Foto Remco Vos)

Een soort die wij in onze eigen omgeving (Eemland, Prov. Utrecht) nog niet gezien hebben is de Witte eenstaart - Cilix glaucata. In Nederland hebben wij deze wel in Ouddorp (Z-h) gezien, Als we deze eens zien worden we er wel blij van, het is een mooi klein beestje met een verfijnde tekening.

Witte eenstaart - Cilix glaucata (Foto Remco Vos)

Het was een mooie avond en om ongeveer half een deden we de lampen uit. We hadden bijna 80 soorten op lakens en smeer, een mooi aantal voor begin september.

Als afsluiter nog een mooie najaarssoort, de Grijsbandspinner - Trichiura crataegi.

Grijsbandspinner - Trichiura crataegi (Foto Remco Vos)

Gebruikte bronnen o.a.

www.lepiforum.de

www.microvlinders.nl

www.vlindernet.nl

Boeken:

Nachtvlinders (P. Waring & M. Townsend)

Field guide to micro moths of Great Britain and Ireland (P. Sterling & M. Parsons)