Natuurlijk Zoëy op de Stulp

7 augustus 2018, door Violet Middelman

Al vanaf mei was het plan om tv-opnames te maken met RTV Utrecht voor het programma ‘Natuurlijk Zoëy’. Telkens weer was er een reden waarom de geplande datum niet door kon gaan, maar vandaag zou het dan toch echt gaan gebeuren. Na 3 maanden van extreme droogte en hoge temperaturen zou er ’s nachts eindelijk een omslag in het weer komen.

Waar zijn we vandaag nou weer terechtgekomen? (foto Violet Middelman)

Het was vandaag ook weer zeer warm, zo’n 35 graden, en de kans op onweer hing in de lucht. Zou onweer en plensregen op deze laatste dag van de 2e hittegolf van dit jaar roet in het eten gaan gooien of zouden we toch leuke opnames kunnen maken?

Opname, wandeling over de hei (Foto Remco Vos)

Toen we rond 20:15 uur aankwamen op de plek waar we de opnames zouden gaan doen was het nog 30 graden en plakkerig warm (heet). Na een wandeling met Eddy over de (dorre, verdroogde) hei, waarboven een Boomvalk vloog op jacht naar libellen, kwamen we aan bij het laken waar we later nachtvlinders op hoopten te gaan krijgen. Ik had voorlopig genoeg verteld, nu was Remco aan de beurt. Remco vertelde over de lampen die we gebruiken en deed de lampen aan.

Opname, bij het laken (Foto Violet Middelman)

De lampen waren aan, maar het was nog te vroeg voor de nachtvlinders. Dus vertelde Remco dat je nachtvlinders ook op andere manieren kan lokken, zoals met smeer/stroop en een wijnmengsel. Remco pakte een pot smeer & een verfkwast + de plantenspuit gevuld met een suiker-wijnmengsel. Vooral het smeer wekte veel belangstelling: het ziet er ranzig uit (en dat is het ook), het meurt naar drank en vergisting, en dat moest nachtvlinders aantrekken???

Toen Remco met een kwast het smeer op de bomen smeerde had Eddy echt zoiets van ‘Ik heb veel gekke dingen gezien, maar dit is wel heel bijzonder’.

Opname,  het besmeren van de bomen (foto Violet Middelman)

Het was nog niet donker, dus gingen we even gezellig zitten kletsen op het bankje bij de oriëntatietafel tot het tijd voor de nachtvlinders werd. Zoals verwacht zat er nog niets op het laken dan mugjes, kevertjes en vliegjes toen het net donker was, dus eerst maar even een rondje langs het smeer. Er zat een Piramidevlinder te smikkelen op een boom, mooie vlinder om te zien. Maar op een boom iets verderop ontdekte Daniël (mede-nachtvlinderaar) een weeskind. Tja, een Piramidevlinder is tof, maar een weeskind is nog veel toffer! Het bleek het Karmozijnrood weeskind te zijn, gaaf!

Karmozijnrood weeskind - Catocala sponsa (foto Remco Vos)

Op het laken zaten intussen ook een paar vlinders, en naarmate het later werd kwamen er meer soorten. Helaas voor het team van RTV Utrecht moesten ze alweer op tijd vertrekken, o.a. om het geschoten materiaal te gaan bewerken. Wij gingen door met de inventarisatie, ook niet onbelangrijk. Steeds meer soorten nachtvlinders meldden zich op het laken, zoals de prachtig groen-gekleurde Appeltak en de schitterende Rode dennenlotboorder.

Rode dennenlotboorder - Rhyacionia pinicolana (foto Remco Vos)

Op de foto’s hierboven is het wel duidelijk welke de macronachtvlinder is, en welke de micronachtvlinder. Maar dat verschil is echt niet altijd zo duidelijk te zien… Zie onderstaande foto, wie van de drie is de micro?

Wie van de drie is de microvlinder? (foto Remco Vos)

Zoals op bovenstaande foto te zien is, is het formaat niet altijd bepalend of je met een macro- of micronachtvlinder te maken hebt. Links boven zit een Granietuil en rechtsboven een Appeltak, beiden zijn macronachtvlinders. Daaronder zit een Buxusmot, een van de grootste micronachtvlinders in Nederland.

En gewoon voor de leuk, deze avond hadden we iets met wortels. Niet dat we wortels bij ons hadden of zo, maar we kregen diverse soorten op het laken met ‘wortel’ in hun naam.

Wortelboktor, Oranje wortelboorder, Bonte worteluil, Graanworteluil en Grote worteluil.

Bonte worteluil - Agrotis vestigialis & Oranje wortelboorder - Triodia sylvina (foto Remco Vos)

Rond half elf ’s avonds was het afgekoeld naar een aangename 23 graden, maar even later liep de temperatuur weer langzaam maar gestaag op, om uiteindelijk om 0:14 uur 26,7 graden te bereiken. Was dit de warme ‘bubbel’ die ons vanuit Frankrijk benaderde? Hier achteraan zou regen en onweer komen. Eindelijk! Maar voor het zover was konden we nog even doorgaan met het lokken van nachtvlinders. Een gewone soort, maar wel prachtig om te zien, is de Lieveling. Deze nachtvlinder die wel iets van een ‘gelipstifte-lippen-uiterlijk’ heeft geeft het laken altijd wat extra kleur en fleur.

Lieveling - Timandra comae (foto Remco Vos)

Een soort die we niet vaak zien is de Gezoomde valkmot. Zo’n 20 jaar geleden was dit nog een zeldzaam beest, maar tegenwoordig is deze wat algemener geworden. Gelukkig, want het is echt een mooie vlinder om te zien.

Gezoomde valkmot - Evergestis limbata (foto Remco Vos)

Zo zijn er wel meer algemene soorten nachtvlinders die zelfs doorgewinterde nachtvlinderaars blijven bekoren. Neem bijvoorbeeld het Kroonvogeltje, hoe leuk is die met zijn ‘kuifje’?! Aan dat kuifje is in ieder geval het eerste deel van de naam ontleent: een kroontje. De rupsen van het Kroonvogeltje zijn groen met een gele lengtestreep over het lijf, en een prachtig rood-roze punten bij z’n kontje.

Kroonvogeltje - Ptilodon capucina (foto Remco Vos)

Eén van de families van de nachtvlinders waar ik een enorme zwak voor heb zijn de steltmotten. Deze micronachtvlinders staan hoog op hun voorpootjes, wat me altijd doet denken aan sexy dames op hoge hakken. We hadden er deze avond/nacht meerdere soorten van op het laken zitten. En zeg nou zelf, ze zijn prachtig en sexy toch?!

Eikensteltmot - Caloptilia robustella (foto Remco Vos)

Het was een bijzondere avond/nacht wat het weer betreft. Resumé: we begonnen om 20:15 uur met 30 graden, best heet. Om 22:30 uur bereikten we de koelste temperatuur die we deze nacht zouden hebben, 23,2 graden. Daarna steeg de temperatuur langzaam maar geleidelijk, om rond 0:15 uur op 26,7 graden uit te komen!

Daarna daalde de temperatuur langzaam, onze laatste notitie is om 1:20 uur, 24,9 graden.

Even later hadden we de meeste spullen weer ingepakt, de eerste regendruppels (sinds weken) vielen. Heerlijk dikke, koele druppels! Lang niet genoeg om iets aan de droogte te doen, maar beter iets dan niets!

Weegbreemot - Pyrausta despicata (foto Remco Vos)

Klik hier voor een overzicht van de waargenomen soorten

Zie hier voor een foto-overzicht van de bezoekers…

(klik op de foto om de naam te zien)

Als je de aflevering wilt bekijken, klik dan op deze link

Eikenpalpmot - Stenolechia gemmella (foto Remco Vos)