Beren, Draken en Wapendragers

16 mei 2017, door Violet Middelman

Drie maal is scheepsrecht. Toch?!

Al 2x eerder wilden we nachtvlinders gaan lokken op een bepaalde locatie. Beide keren viel de avond echter letterlijk in het water omdat er een groot regengebied over de locatie trok. Een beetje regen is niet erg, vaak juist goed voor het aantal nachtvlinders dat op het licht af komt, maar het moet wel een beetje leuk blijven, zowel voor de vlinders als voor ons. Vandaag  was het de eerste officiële zomerse dag (temperatuur boven de 25 graden) en zouden we ook geen last hebben van regen of onweer. Drie maal is scheepsrecht!

Lakenopstelling (foto Violet Middelman)

Rond 22.00 uur zetten we de lamp aan en al snel hadden we de eerste bezoeker, een mooie Kleine beer. Verder veel mugjes, vliegjes, kevertjes en ander grut. Het was zeg maar nog een beetje gezapig. Een half uurtje later kwam er echter steeds meer op het laken zitten. De Bonte bandspanner was één van de eerste gasten, en ondanks de zwart-witte tekening (of misschien juist wel daardoor) een prachtig vlindertje om te zien. Komt vooral voor op de zandgronden in het binnenland en staat als kwetsbaar op de Rode Lijst.

Bonte bandspanner - Epirrhoe tristata (foto Remco Vos)

Zo’n beetje tegelijkertijd kwam er een heel bijzondere nachtvlinder op het laken zitten. Wat een prachtige kleuren en tekening! Het was een Haagbeukmot - Agrotera nemoralis, een zeer zeldzame micronachtvlinder. Altijd meegenomen als een soort zeer zeldzaam is, maar hij was vooral buitengewoon mooi! De schubben kregen de mooiste kleuren in het felle licht. En die geblokte franje, schitterend!

Haagbeukmot - Agrotera nemoralis (foto Violet Middelman)

Een Dennenspanner - Bupalus piniaria werd ook door het licht aangetrokken. Dit is een soort die voornamelijk op zandgronden voorkomt. En zoals de naam aangeeft, meestal in de buurt van dennenbomen. Ze zijn zowel ’s nachts als overdag actief. Overdag kan je ze van begin mei tot eind juli rond de takken van de dennen zien vliegen. Als je een iets betere blik op ze kan werpen zie je hun karakteristieke lichte streep op de onderkant van hun vleugels.

Dennenspanner - Bupalus piniaria (foto Violet Middelman)

Er kwamen nog veel meer mooie nachtvlinders, waaronder 4 verschillende soorten eenstaartjes. In Nederland komen 7 verschillende soorten eenstaartjes voor, een mooie score dus.

De Berkeneenstaart - Drepana falcataria is een algemene soort en vliegt van april t/m augustus door heel Nederland. Voor de Bleke eenstaart - Falcaria lacertinaria geldt hetzelfde, behalve dat deze soort op de Rode Lijst als ‘kwetsbaar’ staat.

Bleke eenstaart - Falcaria lacertinaria & Berkeneenstaart - Drepana falcataria (foto Violet Middelman / Remco Vos)

De Gele eenstaart - Watsonalla binaria vliegt van eind april tot soms wel half oktober. Net als de voorgenoemde eenstaartjes is deze soort eigenlijk wel overal in het land te zien. De Beukeneenstaart - Watsonalla cultraria komt voornamelijk op de zandgronden voor, en staat als ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst.

Gele eenstaart - Watsonalla binaria & Beukeneenstaart - Watsonalla cultraria  (foto Violet Middelman / Remco Vos)

Er zijn 2 soorten vlinders waarvan ik de Nederlandse namen altijd door elkaar gooi. Je hebt de Gerande spanner en de Aangebrande spanner. Ik noem beide soorten standaard de ‘Aangerande spanner’… Het is niet dat ik het verschil tussen beide soorten niet ken of zie, en ik weet ook heus wel welke soort ik voor mijn neus heb, maar die namen, die combi… Beide soorten zaten in ieder geval gezellig op ons laken.

Gerande spanner - Epirrhoe tristata & Aangebrande spanner - Ligdia adustata (foto Violet Middelman / Remco Vos)

De Eikentandvlinder - Peridea anceps is een algemene soort van voornamelijk de zandgronden. Ze vliegen van half april t/m half juli. De Eikentandvlinder is vrij fors met vleugels van zo’n 3 cm.  De Draak - Harpyia milhauseri is net iets kleiner, maar nog steeds een vrij grote vlinder met vleugels van ruim 2 cm. Wederom een soort van de zandgronden. ‘Kwetsbaar’ op de Rode Lijst.

Eikentandvlinder - Peridea anceps & Draak - Harpyia milhauseri (foto Violet Middelman / Remco Vos)

De tijd van de Meriansborstels is ook weer aangebroken. Het grappige van deze soort is dat er ook melanistische exemplaren zijn. Deze zijn zeer donker van kleur, terwijl de ‘normale’ vorm fris wit/grijs gekleurd is. Ze vliegen van half april tot half juni, best kort. Weer een soort die voornamelijk op de zandgronden voorkomt.

Meriansborstel - Calliteara pudibunda (normale vorm en melanistische vorm) (foto Violet Middelman / Remco Vos)

Er kwamen nog veel meer soorten op het licht af. We zullen ze niet allemaal plaatsen in dit bericht, maar er zijn toch nog een paar soorten die we willen vermelden. Gewoon, omdat ze zo mooi zijn.

De Schaaruil - Hada plebeja is één van de soorten die we in dit verslag wilden opnemen. Opvallend, en ook deze soort komt voornamelijk op de zandgronden voor.  Vliegt van eind april t/m eind september. Is ‘algemeen’ maar staat wel als ‘kwetsbaar’ op de Rode lijst.

Schaaruil - Hada plebeja (foto Remco Vos)

Een nieuwe soort voor ons was de Kleine wapendrager - Clostera anachoreta. Een vrij zeldzaam vlindertje dat op de Rode Lijst staat als ‘bedreigd’. Waardplanten zijn (Ratel)populier en wilg. Die zullen dan waarschijnlijk wel ergens in de buurt staan. Vliegtijd van begin april t/m half september.

Kleine wapendrager - Clostera anachoreta  (foto Remco Vos)

Een Mendicabeer - Diaphora mendica zocht een mooi plekje op ons laken. Het wordt saai, ook een soort die voornamelijk op de zandgronden voorkomt. Leuk detail is dat de mannetjes donker van kleur zijn, en de vrouwtjes licht van kleur.  Een nachtvlindertje dat we ook altijd mooi vinden is de Zwartvlekdwergspanner - Eupithecia centaureata. Komt in het hele land voor en staat op de Rode lijst als ‘Niet bedreigd’.

Mendicabeer - Diaphora mendica & Zwartvlekdwergspanner - Eupithecia centaureata (foto

Violet Middelman / Remco Vos)

Op ons laken zaten voornamelijk macro-nachtvlinders, de grotere soorten dus. Uiteraard zaten er ook wel micro-nachtvlinders, de (wat ons betreft) mooiste willen we nog even laten zien. Het gaat om de Geoogde langsprietmot - Nemophora ochsenheimerella. Een zeldzaam en mooi beestje.

Geoogde langsprietmot - Nemophora ochsenheimerella (foto Remco Vos)

Bij het schrijven van dit verslag kwam ik er pas achter hoeveel soorten we deze avond hadden die specifiek van de duinen en de zandgronden in het binnenland zijn. En dan heb ik het alleen maar over de soorten die ik in dit verslag heb opgenomen.

Als uitsmijter-foto koos ik een Gestippelde oogspanner, gewoon omdat ze zo mooi zijn. Blijkt het ook een soort van de zandgronden te zijn! Ik heb ze er echt niet op uitgezocht, we zitten gewoon op de zandgronden, en daar komen blijkbaar heel mooie vlinders voor ;-)

Gestippelde oogspanner - Cyclophora linearia (foto Remco Vos)

Dus dan maar een andere uitsmijter, om in de sfeer van Beren, Draken en Wapendragers te blijven: de Kleine beer

Kleine beer - Phragmatobia fuliginosa (foto Remco Vos)