Sleedoornpage inventarisatie in Soest en Amersfoort

28 januari 2012, door Violet Middelman

Na overleg tussen de Vlinderstichting, Gemeente Amersfoort en Vlinderwerkgroep IVN Eemland vond op zaterdag 28 januari 2012 de jaarlijkse inventarisatie van de zeldzame dagvlinder de Sleedoornpage (Thecla betulae) plaats. Er werd afgesproken om ’s ochtends in Soest te inventariseren en ’s middags in Amersfoort. De Sleedoornpage is het beste te inventariseren door eitjes te zoeken. Dit komt omdat je de vlinders van deze soort meestal niet ziet; ze verblijven voornamelijk boven in de bomen. Als ze naar beneden komen gevlogen is dat meestal om nectar te drinken of eitjes af te zetten. In de winter kan je de eitjes vinden op de nog kale takken van de Sleedoorn.

Om 10 uur verzamelden we op de vaste locatie in Soest. Remco en ik hadden redelijke zorgen over het aantal eitjes dat we zouden vinden. Vorig jaar hadden we een recordaantal van maar liefst 51 eitjes, maar een korte speurtocht vooraf had ons duidelijk gemaakt dat het dit jaar waarschijnlijk wel eens fors minder zou kunnen zijn. We hadden gelukkig al wel een eitje gevonden, om als voorbeeld te kunnen laten zien aan de mensen die voor het eerst mee zouden zoeken. Dan pas zie je hoe klein de eitjes zijn en dat het echt zorgvuldig zoekwerk vergt. Ze zijn zo klein als een speldenknopje!

Eitje Sleedoornpage (foto: Remco Vos)

Vol goede moed gingen we van start. De temperatuur was een paar graden boven nul, het was droog en zelfs de zon liet zich af en toe zien. Een mooiere dag voor deze inventarisatie hadden we niet kunnen wensen. Wat een luxe om zonder vrieskou, ijzige wind en neerslag te speuren naar de minuscule eitjes (de dag erna, op zondag was het al veel kouder, en op maandag

lag er zelfs sneeuw). Helaas hadden we na ruim een uur nog maar 5 eitjes gevonden… Het gedeelte waar we vorig jaar juist de meeste eitjes hadden aangetroffen. En dat met 12 paar speurende ogen, niet erg hoopvol.

Om een beetje op te warmen en de sfeer er in te houden werd er een ronde koffie, thee of warme chocomel + koek geserveerd. Een wandelaarster vroeg wat we aan het doen waren, en zo waren er wel meer mensen. We kregen soms rare reacties (het ziet er natuurlijk ook wel een beetje gek uit, zo’n groep mensen die takjes staat te bekijken) maar er was ook

veel interesse als we vertelden wat we aan het doen waren.

Zoeken naar eitjes (foto: Remco Vos)

Opgeknapt van deze pauze speurden we weer verder, en de teller liep opeens wat sneller op. Binnen een paar meter werden er 5 eitjes gevonden en toen bleef het weer even rustig. Uiteindelijk werd het laatste eitje gevonden, nummer 15, precies in het gedeelte dat binnenkort ‘teruggezet’ gaat worden. Dat betekent dat de struiken worden gekort waardoor verjonging plaatsvindt. Dit eitje hebben we gered door de tak waar het op zat af te knippen en te bevestigen op een struik in het gedeelte dat niet teruggezet wordt. We hebben ook meerdere eitjes gevonden van de Blauwrandspanner (een algemene nachtvlinder). De eitjes zijn ongeveer net zo klein als die van de Sleedoornpage, maar zijn meer ovaal van vorm, en zonder ribbeltjes op het oppervlak. Vaak zitten deze eitjes gezellig naast elkaar.

Eitjes Blauwrandspanner (foto: Remco Vos)

We kwamen ook een aantal eitjes tegen die we niet op naam konden krijgen. Ze waren niet van de Sleedoornpage en niet van de Blauwrandspanner. Ze leken op de eitjes van de Meidoornuil, maar ook net weer niet, ze waren iets ‘te plat’.

Navraag op het forum van Waarneming.nl leerde ons dat het wel eens zou kunnen gaan om eitjes van de Zwartvlekwinteruil.

We moeten het nog bevestigd krijgen van de Vlinderstichting, maar als het goed is hebben we op 28 januari 2012 in Soest het volgende gevonden: 30 nietsjes, frummeltjes en beginnende korstmosjes

• 15 eitjes Sleedoornpage

• 8 eitjes Blauwrandspanner

• 4 eitjes onbekend (waarschijnlijk Zwartvlekwinteruil)

• 1 rups Hagedoornvlinder

• 10 Goudvinken (prachtig !) en een vreemd roepende Gaai

En héél veel hondenstront natuurlijk… Weetje (vernomen van Sicco Ens van de Vlinder-stichting): gemiddeld 1 van de 10 eitjes van de Sleedoornpage wordt uiteindelijk een vlinder, de meeste leggen dus al eerder (als eitje of rups) het loodje!

Tel uit je winst…

Imago Sleedoornpage (foto: Peter van der Wijst)

De lunch bestond uit erwten- en tomatensoep, geserveerd door en in het behaaglijk warme huis van Corry Heus. Hier konden we even opwarmen voordat we door gingen naar Amersfoort. In Amersfoort bleef het helaas, ondanks de vele speurende ogen bij 0 waarnemingen.De volgende dag zijn Remco en ik nog even terug gegaan naar de locatie in Soest: we hebben er nog 4 eitjes van de Sleedoornpage bij gevonden. Dat maakt de totale stand van 2012 op 19 Sleedoornpage-eitjes. Ruim de helft minder dan in 2011… Is het te regenachtig geweest in de periode dat de eitjes moesten worden afgezet? Is er veel predatie geweest? Naar de reden(en) hiervan kunnen we enkel gissen. Waar er vorig jaar in Zuid Limburg 100 eitjes werden gevonden, leverde 4 dagen zoeken dit jaar maar 3 eitjes op. Het kan verkeren. Ook lijken de gevonden aantallen eitjes van de Sleedoornpage in Soest flink te fluctueren in de afgelopen jaren:

2005: 18 eitjes

2006: 15 eitjes

2007: 30 eitjes

2008: 50 eitjes

2009: 40 eitjes

2010: 16 eitjes

2011: 51 eitjes (+1 op nieuwe locatie, gevonden door Jaap van den Berg)

2012: 19 eitjes

We kunnen in ieder geval constateren dat de populatie in Soest nog steeds aanwezig is, en dat is goed nieuws. Volgend jaar volgt er weer een update! En als iemand een Sleedoornpage in de tuin ziet: geef het door aan ons! Stuur een e-mail naar de Vlinderwerkgroep IVN Eemland

Vermoedelijk eitje Zwartvlekwinteruil (foto: Remco Vos)

Zie voor meer foto´s

Foto’s Dick Nagelhout

Foto’s Remco en Violet