Vlinders Eemland
Stompert 2022, een jaartje in nachtvlindervlucht
31 december 2022, door Violet Middelman & Remco Vos
Al meerdere jaren voeren wij op De Stompert is inventarisaties uit voor dag- en nachtvlinders. Het afwisselende gebied met de zandpaden over de droge heidevelden en de eikenstubbenbossen zorgen voor een mooie variatie van het gebied en ook in soorten. Wat zou 2022 qua nachtvlinders voor soorten gaan opleveren? En tijdens de inventarisaties kijken wij niet alleen naar de vlinders.
Wanneer wij in de zomerperiode in de avonden met onze lakenopstelling op de Stompert staan, genieten wij vaak van de geluiden van de nachtzwaluwen, het is helemaal geweldig om ze over te zien vliegen. Maar dan ineens in het voorjaar, terwijl je opzoek bent naar mineerders op de berkenboompjes ineens ‘schrikt’ van een opvliegende vogel, die deed alsof die gewond was en zo de aandacht op haar wilde vestigen en niet op het nest.
Maar wat een geluk om daar twee prachtige eieren te zien liggen van deze geweldige vogels.
Nest met eieren van de Nachtzwaluw - Caprimulgus europaeus (foto Remco Vos)
Op 27 maart liepen we op de Stompert om te kijken hoe het met de populatie van de grijze zandbij (Andrena vaga) en de zandbijwaaiertjes (Stylops ater) gaat. Op deze bijen zitten ook de zandbijwaaiertjes, lees hier meer over deze soort. We vonden zo’n 50 bijen, de zandbijwaaiertjes niet, deze eerder in het jaar makkelijker te vinden. Omdat de bijen dan door de temperatuur dan minder actief zijn, en nu wat sneller wegvliegen als je in de buurt komt. Enkele dagen later troffen wel nog wel een mannetje van het zandbijwaaiertje. Aan het eind van het rondje gingen we nog even snel langs het veld waar de zandbijen zitten en zagen een klein vlindertje vliegen, deze had wel wat weg van een mannetje Stylops, maar was toch anders. Dit was nog veel leuker!
Het was een mannetje van de pluimzakdrager! Deze hadden wij al wel op enkele andere locaties in de buurt gevonden, maar nog niet eerder op de Stompert. De rupsjes leven in zakjes verborgen onder heideplanten. De zakjes worden gemaakt van takjes, grasstengels, mossen en zandkorrels. Het is een zeldzame soort vlinder die voornamelijk op de Veluwe gezien wordt, maar ook op enkele (heide)locaties verspreid over het land.
Pluimzakdrager - Ptilocephala plumifera (foto Remco Vos)
Enkele weken later, op 17 april, liepen we weer lekker door het gebied, genietend van het voorjaar. de eerste imago’s van de gewone heispanners lieten weer zich volop zien opvliegend van de heide, ook de gezaagde eikenvouwmot (Phyllonorycter kuhlweiniella) en witte eikenvouwmot (Phyllonorycter harrisella) vonden we zitten op de boomstammen. Een mooie groene rups op de net uitgekomen berkjes viel bijna niet op, het was de zomervlinder. Als je goed kijkt zie je weinig verschil tussen de berkenblaadjes en de rups.
Rups van de Zomervlinder - Geometra papilionaria (foto Remco Vos)
Een stuk verderop vonden we op een eikenstam een mooie groene rups, die kwam bekend voor, want die hadden we vorig jaar ook al gezien. Geweldig om deze zeldzame soort weer te vinden. Niet exact op dezelfde locatie, dus mogelijk zit deze soort op meer plekken op de Stompert.
Late heide-uil - Xestia agathina (foto Remco Vos)
Natuurlijk staan we ook in dit gebied met onze lakenopstelling, op 9 juli hadden we weer een leuke avond, al viel het totaal aantal soorten wat tegen met nog geen 60 soorten, maar er zaten wel leuke soort bij zoals de koolzwammot (Apomyelois bistriatella), wilgenhoutrups (Cossus cossus) en de gele snuituil (Paracolax tristalis). Een andere opvallende soort was de gele bladroller, een soort die wij pas eenmaal eerder in Eemland gezien hebben en ook geen alledaagse verschijning in provincie Utrecht is.
Gele bladroller - Zelotherses paleana (foto Remco Vos)
Op 11 augustus troffen we een zeer bijzondere vlinder aan op ons laken. Wij hadden deze niet direct herkend en werden erop gewezen door een admin van waarneming.nl., het was de zeer zeldzame pijpenstro-uil. Pas een keer eerder is deze soort in de Provincie Utrecht gezien, dat was in de periode 1990-1999. Zoals de naam als wat verraad is de waardplant van deze soort pijpenstrootje, maar ook op andere grassen zijn ze te vinden als rups. De imago’s komen matig op licht af, maar wel goed op smeer.
Pijpenstro-uil - Apamea aquila (foto Remco Vos)
In 2022 hebben we 249 soorten nachtvlinders gezien op de Stompert. In de afgelopen jaren, vanaf 2009 sinds we in dit gebied inventariseren, hebben we hier inmiddels ongeveer 615 soorten gezien en het afgelopen jaar zagen we weer zo’n 15 soorten die we hiervoor nog niet eerder gezien hadden in dit gebied.
We danken Rijkvastgoedbedrijf voor het verstrekken van de vergunning zodat we deze inventarisaties in het gebied konden doen.
Enkele jaren geleden zagen we ook al eens een nachtzwaluw opvliegen, deze ging toen op een omgevallen boomstam zitten.
Nachtzwaluw - Caprimulgus europaeus (Foto Remco Vos)
Geraadpleegde bronnen o.a.
https://www.vlinderstichting.nl/vlinders
http://www.lepiforum.de/lepiwiki.pl