Vossen in Eemland

17 juli 2014, door Dick Nagelhout

Enkele weken geleden waren Jelly en Alma bij het Pluismeer op zoek naar libellen toen ze opgeschrikt werden door een vos. Misschien gold dat andersom ook. Maar Alma had haar camera paraat en kon nog net een foto schieten.

Vos – foto: Alma Dijkgraaf

Over deze vossen is veel meer te vertellen – vraag maar aan de weidevogelaars - maar ik wil het even hebben over andere vossen, de vlinders. Iedereen met enige kennis van vlinders kent de kleine vos. Prachtig lichtbruine kleur, beetje blauw aan de randen van de vleugel en drie zwarte stippen op de voorvleugel.

Kleine vos – foto: Dick Nagelhout

Maar er is ook nog de grote vos. Vroeger kwam deze vlinder in Nederland vrij veel voor, sinds een kleine 20 jaar is hij als standvlinder verdwenen en alleen jaarlijks als zwerver gezien. Nu is hij weer in opkomst, waarschijnlijk doordat het de laatste jaren warmer wordt. Deze vlinder is (ja inderdaad) groter, is oranjebruin, heeft geen blauw op de voorvleugels en heeft vier min of meer gelijke, vrij ronde stippen op de voorvleugels, gerangschikt als atoomteken. Een echte vlinderaar  speurt altijd naar die grote vos. Zo ook ik, eind mei met vakantie in Kroatië.

Grote vos (uit Kroatië) – foto: Dick Nagelhout

En ja hoor, daar was hij, zomaar in een wegberm. Vier stippen en groot, formaat atalanta of dagpauwoog. Hij had een robuuste vlucht, het was geen kleine fladderaar. Maar ja, gezien in het buitenland en ‘dat telt niet’.

Afgelopen zondag was het niet echt vlinderweer, maar toch ben ik met de camera naar de Korte Duinen gegaan. Daar ging een grote, kleurige vlinder langs me heen. Hij ging op de grond zitten met de kop naar me toe.  Door de (tele)lens was van meters afstand te zien dat het een grote vos was. Toen ik dichterbij kwam vloog hij wat verder en ging andersom zitten. Zo’n 20 foto’s later stond hij er prima op. Thuisgekomen heb ik hem snel op Waarneming.nl gezet en - trots als een pauw - de Vlinderwerkgroep ingelicht.

Oostelijke vos – foto: Dick Nagelhout

Het viel maandag bij de Vlinderstichting op dat er ineens wel erg veel waarnemingen van grote vossen waren. Een deskundige is nog eens goed naar de foto’s gaan kijken en zag dat het oostelijke vossen waren.

Het grote verschil met de grote vos is dat de poten geel zijn in plaats van vrijwel zwart. Verder zijn de stippen op de voorvleugel van de oostelijke vos hoekiger dan bij de grote vos, hoewel dat verschil niet groot is zoals de foto’s laten zien.

Het blijkt dat de oostelijke vos talrijk is in Rusland en dat deze enkele jaren geleden is geëmigreerd naar achtereenvolgens Finland, Zweden en Noorwegen. De warme wind uit het noordoosten die vorige week de kou bij ons verdreef heeft geleid tot een invasie van (voorlopig?) enkele tientallen vlinders. Maar hoe gaat het verder? Wordt het een invasie zoals die van de honderden rouwmantels in 2006? Of misschien zelfs zoals die van de duizenden oranje luzernevlinders van vorig jaar? En blijft hij dan? De tijd zal het leren. In ieder geval lijkt het nuttig nu even naar buiten te gaan om de vlinderbloemen te inspecteren. In Bunnik schijnt hij gewoon in een woonwijk van een Buddleja te snoepen.

Klik hier voor een overzicht met de verschillen tussen de vossen